Tiêu đề: Lục Vân Tiên cứu Kiều Nguyệt Nga [Bài Soạn] Wed Oct 15, 2008 7:41 pm
I/Đôi nét về tác giả: Nguyễn Đình Chiểu sinh năm 1822 tại làng Tân Khánh, phủ Tân Bình, tỉnh Gia Định (nay thuộc TP Hồ Chí Minh). Tự là Mạnh Trạch, hiệu là Hiếu Trai. Ông mất tại Ba Tri (Bến Tre) vào năm 1888. Cha ông vốn là một viên quan nhỏ. Cha bị cách chức nên ông đã có một thời tuổi trẻ khó khăn phải về tá túc tại quê nội ở Huế học nhờ một người bạn của cha. Năm 1843, nhờ chuyên tâm học hành Nguyễn Đình Chiểu đã đậu Tú Tài ở Gia Định. Ba năm sau khi đang chuẩn bị thi Hội ở Huế thì được tin mẹ mất, ông phải bỏ thi về chịu tang. Trên đường về vì than khóc nhiều, ông đã bị nhuốm bệnh rồi mù hẳn khi đang ở tuổi 26. Tiếp đó, gia đình vị hôn thê lại bội ước, ông về quê mẹ dạy học và làm thuốc, sông nghèo khổ trong hoàn cảnh đất nước bị thực dân Pháp xâm lược Nam Bộ. Cuộc đời Nguyễn Đình Chiểu đã chịu nhiều đau khổ bất hạnh nhưng ông vẫn sống với đạo dức cao cả, không để thực dân Pháp mua chuộc. Đứng về phía những người kháng chiến, dù không trực tiếp cầm vũ khí chiến đấu, ông vẫn luôn cùng bàn bạc với các lãnh tụ nghĩa quân và sáng tác thơ văn động viên cổ vũ những hành động đánh giặc rất chính nghĩa, anh hùng của nhân dân ta.
II/Truyện thơ Lục Vân Tiên : 1/Tóm tắt : -Lục Vân Tiên là một học trò có đức có tài, giỏi cả văn võ. Trên đường lên Kinh dự thi, chàng tình cờ dẹp được giặc cướp Phong Lai và cứu được Kiều Nguyệt Nga. Cô gái này rất cảm phục chàng. -Giữa đường, nghe tin mẹ mất, Vân Tiên phải trở về quê thọ tang. Chàng bao lần thọ nạn nhưng luôn luôn được thần và dân cứu giúp. -Kiều Nguyệt Nga sau khi thoát nạn đã tự xem Vân Tiên như “chồng” của mình. Do bị gian thần hảm hại, nàng bị buộc đi cống giặc Ô Qua nhưng vẫn một lòng chung thủy với Vân Tiên. Giữa đường nàng đã tự vẫn nhưng cũng được Phật Bà và nhân dân cứu giúp. -Cuối cùng hai người vẫn gặp nhau và chung sống trong hạnh phúc.
2/Vài nét về nội dung và nghệ thuật a/Kết cấu : Kết cấu truyện Lục Vân Tiên theo kiểu chương, hồi. Một kiểu truyền thống phương Đông xoay quanh diễn biến cuộc đời của nhân vật chính.
b/Thể loại: Lục Vân Tiên là một truyện thơ Nôm viết theo thể lục bát, một thể thơ dân tộc. Truyện mang tính chất là một chuyện kể chú trọng đến hành động hơn là nội tâm nhân vật. Vào dân gian, truyện biến thành hình thức "nói thơ Vân Tiên", một loại hình sinh hoạt văn hoá dân gian một thời khá phổ biến ở Nam bộ.
c/Qua cách xây dựng nhân vật chính diện và phản diện đối lập nhau, truyện thơ LVT được viết nhằm đề cao đạo đức của nhân dân, truyền dạy đạo lý làm người . Truyện ca ngợi tình nghĩa : tình cha con, tình mẹ con, tình bằng hữu, nghĩa vợ chồng…tình yêu thương giúp đỡ người hoạn nạn. Ngoài ra, truyện còn đề cao tinh thần vì nghĩa sẵn sàng ra tay cứu khổn phò nguy. Đặc biệt thể hiện khát vọng của nhân dân hướng tới chính nghĩa.
III/Vị trí đoạn trích :
Đoạn trích thuộc phần đầu tác phẩm. Trên đường đi thi, Lục Vân Tiên thấy dân khóc than bỏ chạy. hỏi thăm mới biết bọn cướp đã hoành hành, bắt đi hai người con gái . Thấy cảnh bất bình, Vân Tiên nổi giận liền ra tay dẹp bọn cướp cứu người bị nạn. Hai người con gái ấy là Kiều Nguyệt Nga và tì tất Kim Liên
IV/Đọc và hiểu văn bản: 1/Về tính chất tự truyện của tác phẩm: Đọc tiểu sử tác giả Nguyễn đình Chiểu và Truyện Lục Vân Tiên ta thấy có những yếu tố giống và khác nhau giữa cuộc đời tác giả và nhân vật Lục Vân Tiên. Trước hết là những chi tiết trùng hợp: -NĐC cũng chẳng khác chi LVT lúc vào đời thật hăm hở và đầy khát vọng, cũng đều lên kinh ứng thí : “Chí lăm bắn nhạn ven mây, Danh tôi đặng rạng, tiếng thầy bay xa” “Làm trai trong cõi người ta, Trước lo báo bổ sau là hiển vang” Nhưng cả hai đếu bất hạnh đến khắc nghiệt : Mẹ mất phải bỏ thi về chịu tang, bị đau mắt và sau đó bị mù. Vì thế đã bị bội hôn . Nhưng sau đó, họ đều được một cuộc hôn nhân tốt đẹp. Nếu Lục Vân Tiên cưới được Kiều Nguyệt Nga thì Nguyễn Đình Chiểu cũng cưới được cô Năm Điền. Chính vì thế mà nhiều ý kiến cho rằng LVT là một tự truyện. Tuy nhiên cuộc đời của tác giả và nhân vật cũng có những điểm khác nhau. Đó là Vân Tiên được tiên ông cứu cho sáng mắt để sau đó lại tiếp tục đi thi đỗ Trạng nguyện, được vua cử đi dẹp giặc Ô Qua thắng lợi. còn cụ Đồ Chiểu thì không như thế. Với cụ vĩnh viễn là bóng tối. Sự khác biệt đó thể hiện ước mơ và khát vọng của tác giả.
2/Về nhân vật Lục Vân Tiên : Đây là nhân vật lý tưởng của tác phẩm được khắc họa qua một kiểu thức khuôn mẫu thường gặp trong truyện Nôm truyền thống. Hình ảnh này cũng giống như hình ảnh Thạch Sanh đánh đại bàng cứu công chúa trong truyện cổ. Hành động đánh giặc cướp cứu người của Lục Vân Tiên cho ta thấy tính cách của chàng. Một chàng trai anh hùng, tài năng và giàu nghĩa khí. Chỉ một mình, lại không có vũ khí chàng đã dám bẻ gậy xông vào bọn cướp đông người giáo gươm đầy đủ. Hình ảnh Lục Vân Tiên xông xáo tung hoành được nhả thơ miêu tả thật đẹp sánh ngang với hình ảnh Triệu Tử Long – một dũng tướng thời Tam Quốc. “Vân Tiên tả đột hữu xung, Khác nào Triệu Tử giữa vòng Đương Vương” Với võ nghệ cao cường, LVT đã đánh tan bọn cướp và diệt tên đầu đảng Phong Lai. Hành động của chàng còn tỏ rõ đức độ của người nghĩa hiệp : “Giữa đường thấy sự bất bình chẳng tha”. Không sợ nguy hiểm Vân Tiên sẵn sàng vì nghĩa trừ hại cho dân . Đánh xong bọn cướp thấy hai cô gái còn chưa hết hãi hùng Vân Tiên đã ân cần hỏi han, an ủi họ. Hành động của chàng thật đàng hoàng, chững chạc. Tuy có phần câu nệ nhưng vẫn là phong độ giữ lễ của một con người có văn hoá trong khi ứng xử với hai người con gái : “ Khoan khoan ngồi đó chớ ra . Nàng là phận gái ta là phận trai”. Vân Tiên đã từ chối cái lạy trả ơn, từ chối lời mời đền đáp, không nhận trâm vàng trao tặng mà chỉ nhận lời cùng Nguyệt Nga làm thơ xướng hoạ. Câu trả lời “Làm ơn há dễ trông người trả ơn” và đặc biệt là câu nói của Vân Tiên “Nhớ câu kiến ngãi bất vi. Làm người thế ấy cũng phi anh hùng” cho thấy chàng là một người trọng nghĩa khinh tài đáng quý.
3/Nhân vật Nguyệt Nga: Đoạn truyện ngoài việc giới thiệu Lục Vân Tiên còn cho ta biết về Kiều Nguyệt Nga biểu hiện qua những lời giải bày của nàng với ân nhân. Đó là lời lẽ của một cô gái có giáo dục, có học thức. Cách nói năng của nàng dịu dàng, mực thước và chân thành: “Trước xe quân tử tạm ngồi, Xin cho tiện thiếp lậy rồi sẽ thưa. Chút tôi liễu yếu đào thơ, Giữa đường gặp phải bụi dơ đã phần. Hà Khê qua đó cũng gần, Xin theo cùng thiếp đền ân cho chàng” Là một cô gái rất mực đằm thắm ân tình, Nguyệt Nga nhớ ơn và mong muốn đền ơn người đã cứu giúp mình giữ được tiết hạnh: “Lâm nguy chẳng kịp giải nguy. Tiết trăm năm cũng bỏ đi một hồi” Nhất là cuối cùng, nàng đã tự nguyện gắn bó cuộc đời mình với cuộc đời chàng trai nghĩa khí ấy và sẵn sàng liều chết để giữ trọn ân tình chung thủy với người yêu. Suy cho cùng nhân vật Lục Vân Tiên và Kiều Nguyệt Nga chính là hai mặt của một cách sống. Một là làm ơn không cần người khác đền ơn. Hai là chịu ơn thì phải nhớ ơn. Đó cũng là tính cách sống có tính truyền thồng tốt đẹp của người Việt Nam chúng ta. Một cách sống cần được giữ gìn và phát huy.
4/ Phương thức miêu tả nhân vật trong đoạn truyện : Trong đoạn truyện này nhân vật được miêu tả chủ yếu qua hành động, cử chỉ, lời nói. Do bị mù nên Truyện LVT sáng tác là để đọc truyền miệng. Dù các học trò và mọi người có ghi chép lại nhưng nói chung đã lưu truếyn trong nhân gian chủ yếu qua các hình thức nói thơ, kể thơ. Cũng vì thế nên khi mô tả nhân vật tác giả ít chú ý khắc hoạ ngoại hình, cũng ít đi sâu phân tích nội tâm nhân vật. Nhân vật trong LVT thường đặt trong những mối quan hệ xã hội, những xung đột của đời sống rồi bằng hành động, cử chỉ, lời nói của mình mà tự bộc lộ tính cách ra. Ngoài ra tác giả cũng tỏ thái độ của mình trong việc ca ngợi hay phê phán nhân vật đó.
5/ Ngôn ngữ của tác phẩm qua đoạn trích : Lời thơ mộc mạc giản dị gần gũi với lời ăn tiếng nói thường ngày và mang đậm sắc thái địa phương Nam bộ. Ngôn ngữ thơ là ngôn ngữ kể chuyện tự nhiên ít trau chuốt uyển chuyển nhưng lại dễ đi sâu vào tâm hồn quần chúng nhân dân. Trong đoạn trích này, sắc thái ngôn ngữ đa dạng. Lời thơ bình dị chất pghác nhất là trong đoạn đầu, đoạn kế tiếp lời Vân Tiên bất bình, phẩn nộ cùng với lời tên cướp tự phụ hống hách và đoạn đối thoại giữa Lục Vân Tiên và Kiều Nguyệt Nga thì lời thơ mềm mỏng, xúc động chân thành.
Ghi nhớ : LVT là một trong những truyện xuất sắc nhất của nhà thơ Nguyễn Đình Chiểu, được lưu truyền trong dân gian. Đoạn thơ trích thể hiện khát vọng hành động hành đạo giúp đời của tác giả và khắc hoạ những phẩm chất tốt đẹp của hai nhân vật chính : Lục Vân Tiên tài ba, dũng cảm, trong nghĩa khinh tài; Kiều Nguyệt Nga hiền hậu, nết na, ân tình chung thủy.
[Blog Thầy Giang]
Thông điệp:
--*--{ Nếu thấy hay, hãy chia sẽ cho bạn bè mình}--*--
![Lục Vân Tiên cứu Kiều Nguyệt Nga [Bài Soạn] I_icon_minitime](https://2img.net/s/t/10/66/61/i_icon_minitime.gif){kind=icon}
Tue Jan 04, 2011 7:06 pm by ![Lục Vân Tiên cứu Kiều Nguyệt Nga [Bài Soạn] I_vote_lcap](https://2img.net/s/t/10/66/61/i_vote_lcap.jpg){kind=small}
![Lục Vân Tiên cứu Kiều Nguyệt Nga [Bài Soạn] I_voting_bar](https://2img.net/s/t/10/66/61/i_voting_bar.jpg){kind=small}
![Lục Vân Tiên cứu Kiều Nguyệt Nga [Bài Soạn] I_vote_rcap](https://2img.net/s/t/10/66/61/i_vote_rcap.jpg){kind=small}
[Mem]
Tiêu đề: Lục Vân Tiên cứu Kiều Nguyệt Nga [Bài Soạn] 
