Chuyện Bên lề

[Mem] · Tiêu đề: Thế giới ẩn sau một phiến đá Sun Nov 02, 2008 11:02 am


	Khi thế giới biết đến nền văn minh Ai Cập, mọi người đều choáng ngợp trước những toà kim tự tháp kỳ vĩ sau gần 5.000 năm “trơ gan cùng tuế nguyệt”. Nhưng lịch sử Ai Cập là cả một khoảnh trống mờ mịt và bí ẩn. Bức màn về một nền văn minh vĩ đại chỉ được mở ra khi những nhà khoa học tìm ra và giải mã phiến đá Rosetta. 1. Nhờ có Napoleon Ngày 19.5.1798, Tướng Napoleon Bonaparte đưa quân đến Nam Phi và bắt đầu cuộc chiến với người Anh trong việc đặt ách cai trị lên Ai Cập. Tuy cuộc chinh phạt của Napoleon chủ yếu mang tính chất quân sự nhưng vị tướng này còn mang theo 167 nhà khoa học thuộc nhiều lĩnh vực để nghiên cứu. Lúc đầu các nhà khoa học đều khá thất vọng trước những cảnh tan hoang đổ vỡ. Tuy nhiên, sau khi đi dọc sông Nile, chứng kiến những công trình kỳ vĩ, các nhà khoa học đã phần nào cảm nhận được sự đặc biệt của vùng đất này. Nhiều nhà khoa học đã phát hiện ra những di chỉ chữ viết. Học giả Dominique Vivant Denon đã phải thốt lên: Để copy lại số tư liệu này phải mất tới vài năm”. Tuy nhiên, vấn đề trở ngại nhất lúc đó chính là làm thế nào để giải mã số tư liệu khổng lồ được viết bằng chữ Ai Cập cổ này? Năm 1799, khi lực lượng quân Napoleon đang dọn dẹp vùng phụ cận quanh pháo đài Fort Julien ở khu vực có tên là Rosetta, nằm cách Alexandria 35km về phía Bắc, một người lính tìm thấy một tảng đá phẳng, màu đen ghi những ký tự kỳ lạ. Anh quyết định gọi sĩ quan quản lý đến, không hề hay biết tảng đá anh vừa phát hiện chính là chiếc chìa khóa mở ra cả một thế giới khảo cổ lâu đời bậc nhất trên thế giới. Phiến đá được đặt tên là phiến đá Rosetta. Phiến đá rosetta nổi tiếng - Phá vỡ mật mã chữ tượng hình ( Phát hiện/ khai quật: 1799 Bởi : Pierre F.X Bouchard) Di chỉ : el-rashid ( rosetta) Thời kỳ : Thời Ptolemé đời Ptolem V, 196 trước CN) Phiến đá lập tức được gửi đến Viện nghiên cứu Ai Cập (Institute of Egypt) ở Cairo để những nhà khoa học đi theo Napoleon kiểm tra. Phiến đá Rosetta đã trở thành tâm điểm của Viện nghiên cứu. Người ta phát hiện ra 14 dòng đầu tiên được viết bằng chữ Ai Cập hieroglyphics, 2/3 còn lại được viết bằng chữ Ai Cập cổ có tên là demotic. Quan trọng hơn cả là 54 dòng cuối cùng được viết bằng chữ Hy Lạp. Những nhà khoa học không đọc được chữ Ai Cập nhưng họ dễ dàng đọc được đoạn viết bằng tiếng Hy Lạp. Nội dung đoạn chữ này là lời cầu nguyện của các tư tế muốn cảm tạ thần linh đã cho họ tiền bạc để họ có thể xây dựng tượng của Pharaoh có tên Ptolemy V. Thời điểm phiến đá được khắc ghi, việc khắc bằng nhiều thứ tiếng là điều có thể hiểu được vì người Ai Cập bị người Hy Lạp cai trị. Vậy nên việc viết bằng hai thứ tiếng sẽ giúp cho cả người Hy Lạp và Ai Cập hiểu được nội dung. Việc có thể hiểu được phần tiếng Hy Lạp trên phiến đá Rosetta đã khiến các nhà khoa học tràn trề tin tưởng rằng họ đang đến rất gần với việc đọc hiểu ngôn ngữ Ai Cập cổ. Nhưng họ không biết rằng đó lại là thách thức lớn nhất trong lịch sử ngôn ngữ học. 2. Thách thức Khi người Hy Lạp đến chiếm đóng Ai Cập vào thế kỷ 7, họ gọi những dòng chữ của người Ai Cập là những hình khắc thiêng liêng – sacred carvings hay theo tiếng Hy Lạp, nó là từ “hieroglyphs”. Tuy nhiên khi quân Pháp đến Ai Cập, không còn ai có thể đọc được những ký tự cổ này nữa. Họ sử dụng một ngôn ngữ khác là tiếng Coptic. Sau khi trở về từ Ai Cập, các nhà, khoa học Pháp công bố những phát hiện của mình trên báo chí. Năm 1802 Vivant Denon đã viết cuốn Voyage dans la Basse et la Haute Egypte với nhiều hình ảnh về đất nước Ai Cập xa xôi. Nó lập tức trở thành một cuốn sách bán chạy nhất ở Pháp và thổi bùng lên ngọn lửa tham vọng nghiên cứu nhằm hiểu rõ thêm về Ai Cập. Nhiều nhà khoa học thấy rằng một trong những con đường có thể đem lại cho họ sự danh tiếng, vinh quang và đặt chân mình vào lịch sử nghiên cứu là tìm ra cách giải mã ngôn ngữ Ai Cập cổ đại. Và thế là một cuộc đua quyết liệt diễn ra. Sự tranh cãi xung quanh việc giải mã chữ Ai Cập cổ diễn ra trong nhiều năm trời nhưng rốt cuộc những dòng chữ đó vẫn là bí ẩn. Một tu sĩ – học giả tên Horapollo đã viết cuốn sách Hieroglyphika và ông chỉ ra rằng: “Một từ của chữ Ai Cập cổ không thể hiện một âm mà thể hiện một ý nghĩa.” Đó là ngôn ngữ biểu nghĩa chứ không phải ngôn ngữ biểu âm như các ngôn ngữ phương Tây”. Ý tưởng của Horapollo đã là một gợi ý xuất sắc trong việc đọc hiểu được chữ Ai Cập sau này. Pharaoh Ramesses nổi tiếng với biệt hiệu Con trai mặt trời Đến thế kỷ 18, học giả người Pháp là C.J. de Guignes nhận định những chữ cái Ai Cập cổ có thể vừa biểu ý, vừa biểu âm như chữ Trung Hoa. Thậm chí ông còn cho rằng người Ai Cập đã từng xâm chiếm Trung Hoa. Tất nhiên đây là một nhận định quá đà. Năm 1802, một học giả người Pháp là Sylvestre de Sacy đã tìm ra được phần lớn các chữ cái trên phiến đá Rosetta nhưng khi ghép nôi lại thì nội dung của những dòng chữ này không có ý nghĩa gì. Ông đầu hàng Sau đó Johan Akerbald, học trò của Sacy đã so sánh kỹ càng và đưa ra kết luận có tất cả 29 chữ cái xuất hiện trên phiến đá Rosetta. Akerbald đã cố giải mã nhưng vẫn thất bại. Sau này khi giải mã được, người ta thấy Akerbald đã giải mã được gần 50% phiến đá Rosetta. Sau những thất bại liên tiếp, nhiều nhà khoa học đã đầu hàng trước thách thức quá lớn này. Tuy rằng cứ liệu để giải mã chữ Ai Cập đã có nhưng quá trình giải mã theo nhận định chung là bất khả bởi nó “quá rắc rối và không có tính khoa học” – “too complicated – scientifically insoluble!” Năm 1822, sau nửa thế kỷ được tìm ra, phiến đá Rosetta vẫn là một bí ẩn thực sự. 3. Giải mã Phiến đá Rosetta được người Pháp tìm ra nhưng sau nhiều trận đánh, người Anh đã chiếm được viên đá. May mắn cho người Pháp, trước khi người Anh chiếm viên đá, những nhà khoa học Pháp đã kịp thời copy những chữ viết Ai Cập lên giấy bằng cách bôi mực vào viên đá rồi in trên giấy dán. Để rồi sau khi về nước, ở hai bên bờ biển Manche đã ngấm ngầm diễn ra cuộc đua tranh trong việc giải mã phiến đá Rosetta. Người Anh in ra nhiều âm bản phiến đá Rosetta để đưa đến Đại học Oxford, Cambridge, Edinburgh để nghiên cứu. Khi đó phần lớn các nhà nghiên cứu đều chú ý đến phần hai mà không chú ý đến phần đầu – phần chữ Cập cổ, hoàn toàn là chữ tượng hình. Các nhà khoa học đó muốn giải mã phần hai – phần có cả chữ biểu âm nhằm tìm ra bảng chữ cái Ai Cập cổ nhưng hướng đi của họ đã sai lầm. Tiến sĩ Thomas Young, một thiên tài về ngôn ngữ (đọc thông viết thạo tiếng Ả Rập, Ba Tư và Thổ) đã thử giải mã phiến đá Rosetta vào năm 1804. Young thấy rằng nếu chỉ bám vào việc tìm ra bảng chữ cái Ai Cập cổ mà không để ý đến những chữ tượng hình thì việc giải mã sẽ đi vào ngõ cụt. Hướng đi của Young đã mở ra một giải pháp mới mẻ. Bước đột phá này đã giúp cho Young nhận ra có nhiều từ không phải là từ Ai Cập cổ trên phiến đá Rosetta. Young cũng nhận định những chữ cái không chỉ biểu hình mà còn biểu âm. Những nhận định này hoàn toàn chuẩn xác, nhưng ông vẫn không thể giải mã được toàn bộ phiến đá Rosetta. Tuy nhiên những nhận định của ông về phiến đá Rosetta được viết trong cuốn Bách khoa toàn thư lần thứ 14 mang tên Encyclopaedia Britannica xuất bản năm 1819 đã trở thành một gợi ý đắt giá cho một người có tên Jean-Francois Champollion. Jean-Francois Champollion làm việc ở Viện nghiên cứu Pháp (Institute of France). Champollion không phải là một thiên tài ngôn ngữ như Young nhưng lại là người có quyết tâm sắt đá và sức làm việc đáng kinh ngạc. Trong quá trình nghiên cứu, Champollion học tiếng Hy Lạp, Hebrew, Ả Rập, Ba Tư, Sanskrit và tiếng Coptic. Năm 1822, những nghiên cứu của Champollion chỉ dậm chân tại chỗ. Đến khi ông đọc được ý tưởng của Young trong Bách khoa toàn thư Encyclopaedia Britannica, ông đã giải mã được khá nhiều phần trên phiến đá Rosetta trong đó có những cái tên sau này nổi danh trong lịch sử như Ptolemy, Cleopatra, Alexander Đại đế. Năm 1822, sau khi nghiên cứu một phiến đá chạm khắc lấy từ ngôi đền Abu Simbel, sau đó vài tháng, Champollion tìm ra một nhân vật lịch sử nổi tiếng bậc nhất của Ai Cập là Con trai mặt trời – Pharaoh Rameses (The Child of the Sun God). Đây là một nhân vật nổi tiếng từng xuất hiện trong Kinh Thánh. Ông cũng hoàn thiện công trình nghiên cứu của mình và chỉ ra chữ Ai Cập cổ là những chữ tượng hình là sự kết hợp giữa những từ nguyên vẹn và những chữ cái. Với những sửa chữa cần thiết, Champollion đã hoàn thiện phần nghiên cứu về chữ Ai Cập và vượt qua được những vướng mắc mà Young chưa giải quyết được. Jean Francoise Champollion – người có công lớn trong việc giải mã phiến đá Rosetta Thomas Young - người có công lớn trong việc giải mã phiến đá Rosetta Năm 1824, Champollion cho xuất bản thành quả nghiên cứu đầy giá trị của mình. Trở thành người nổi tiếng sau đó, ông được Hoàng đế Pháp – Louis XVIII khen ngợi và trở thành giám đốc bộ phận Bảo tàng Ai Cập ở Bảo tàng Louvre. Sau đó ông còn nhiều lần đến Ai Cập để bổ sung thêm công trình nghiên cứu của mình và viết lại lịch sử Ai Cập cho tới khi ông qua đời năm 1832 khi 42 tuổi. Công trình của Champollion có ý nghĩa vô cùng to lớn. Nó là chiếc chìa khóa giúp các nhà khoa học sau này có thể giải mã một lượng thư tịch khổng lồ về đất nước và con người Ai Cập cổ đại. Nó giúp chúng ta hiểu thêm một đế chế hùng mạnh đã hình thành, phát triển và suy tàn ra sao. Một thế giới đã được mở ra bắt đầu từ một phiến đá nhỏ nhoi, khiêm nhường giờ đang nằm trên tường Bảo tàng Anh ở London: Phiến đá Rosetta.

[Mem]


	troi oi dai du vay ne ai doc noi day]

[Mem]


	kuj đoc nổi nah !!! cho sửa ở trên là 9.000 năm chứ ko fải 5.000 năm

[Mem]


	sax khach vi tham nay cung ranh ghe ta ai vay troi

[Mem]


	aj nój rãnh ??? Kuj lúc chưa đăng kí ID là khách viếng thăm đóa !! cóa j` hem ??

[Mem]


	uh ai chang bit nhung ma nham wa di hà

[Mem]


	aj nój nhảm ??? hả ???? [chẳng aj hjk]

[Mem]


	po tay nguoi khach nay lun ah ranh wa la ranh

[Mem]


	mệt òaj !!! Nhjù chjện !!! Rãnh thì kệ người ta đj !!

[Mem]

Chuyện Bên lề

--[ 888 Tám ]--

Chuyện Bên lề

--[ 888 Tám ]--

Chuyện Bên lề

--[ 888 Tám ]--